Sprzęgło to jeden z niezbędnych elementów każdego samochodu. Pełni rolę przenoszenia momentu obrotowego na koła, co pozwala na zmianę biegów w pojeździe. Mechanizmy dzielą się na kilka rodzajów, których zastosowanie zależne jest od paru czynników. Mają na to wpływ m.in. konstrukcja silnika oraz budowa skrzyni biegów. Jednym z popularnych wariantów jest sprzęgło hydrokinetyczne, któremu poświęcimy dzisiejszy artykuł. Opowiemy sobie, jak działa oraz jak rozpoznać jego usterkę.
Jak działa sprzęgło hydrokinetyczne?
Mechanizm został opracowany w XIX wieku przez profesora Hermanna Fottingera. Sprzęgło hydrokinetyczne przenosi moment obrotowy na wał korbowy za pomocą działania emulsji, wody lub oleju. Mechanizm składa się z pompy oraz turbiny. Całe działanie przekładni wykorzystuje zjawisko bezwładności cieczy. Pracujący wirnik pompy zmienia energię mechaniczną w kinetyczną, wprawiając w ruch emulsję. Mówiąc prościej – gdy silnik pracuje, pierwsza turbina zaczyna obracać się, powodując poruszanie się płynu. Następnie napędza on drugą turbinę, która przekazuje moment obrotowy do skrzyni biegów. Cały proces odbywa się w zamkniętym obiegu, w którym ciecz ciągle krąży między turbinami.
Objawy zużytego sprzęgła hydrokinetycznego
Prawidłowe rozpoznanie awarii sprzęgieł hydrokinetycznych jest kluczowe dla zachowania sprawności pojazdu oraz bezpieczeństwa jazdy. Usterka lub zużycie mogą prowadzić do problemów z przekazywaniem mocy z przekładni do napędu, co zaś poskutkuje znacznym obniżeniem wydajności pojazdu ciężarowego. Zatem jakie są najczęstsze objawy sprzęgła hydrokinetycznego do naprawy?
- Słabe przyspieszenie – jeśli samochód ciężarowy nie robi tego tak, jak powinien – może to być awaria sprzęgła hydrokinetycznego. Może to stanowić wskazówkę, że przekładnia nie przekazuje odpowiedniej ilości mocy na wał korbowy.
- Drgania – podczas jazdy mogą wystąpić wibracje utrudniające jazdę. Są one mocno odczuwalne przez kierowcę, wskazując tym samym na problem z równowagą konwertera lub uszkodzenie jednej z turbin.
- Nieprawidłowe działanie przekładni – zepsute sprzęgło hydrokinetyczne może także dawać objawy w postaci niemożności wrzucania biegów. Może to ukazać się na różne sposoby – skrzynia może wrzucać biegi po czasie, lub całkowicie odmawiać współpracy.
- Olej przekładniowy – gdy jest zbyt gorący, może to wskazywać problem z przepływem w konwerterze hydrokinetycznym. Oddziaływanie nadmiernych temperatur może prowadzić do poważnego uszkodzenia reszty komponentów przekładniowych.
- Dziwne dźwięki – stukanie, piszczenie lub inne niecharakterystyczne dźwięki mogą oznaczać, że konwerter wymaga regeneracji. Mogą one pochodzić bezpośrednio z przekładni lub być wynikiem niewłaściwej pracy reszty komponentów poprzez uszkodzenie sprzęgła hydrokinetycznego.
Jak wygląda regeneracja sprzęgła hydrokinetycznego?
Wyżej opisaliśmy, jak rozpoznać zużyte sprzęgło kinetyczne. Stałe obserwowanie oraz nasłuchiwanie pracy ciągnika siodłowego może znacznie przyspieszyć diagnozę w serwisie. Jak zatem przeprowadza się regenerację sprzęgła hydrokinetycznego? Jest to proces, który pozwala na przywrócenie pierwotnej sprawności wyeksploatowanemu komponentowi. Jest to najczęściej wykorzystywana metoda naprawcza, gdyż jest znacznie tańszym rozwiązaniem niż zakup nowych części. Pierwszym krokiem jest dokładna diagnostyka mechanizmu przekładniowego. Po trafnej identyfikacji sprzęgło hydrokinetyczne ulega demontażowi z pojazdu ciężarowego. Na tym etapie uszkodzenia poddawane są ocenie specjalistów. Następnie, wszystkie podzespoły przekładni są czyszczone – pozwala to także na dokładniejszą opinię na temat ich stanu. Należy tutaj starannie przeszukać komponent pod kątem pęknięć czy usterek, które mogą mieć wpływ na awarię. Poszczególne części, które są już zużyte do końca lub uszkodzone bez możliwości naprawy są wymieniane na nowe. Może dotyczyć to np. uszczelek lub łożysk. W następnej kolejności, aby sprzęgło hydrokinetyczne zapewniało płynną pracę, należy odpowiednio wyważyć każdy z elementów. Niweluje to ryzyko wystąpienia drgań podczas jazdy. Po zakończonym zabiegu regeneracji konwerter hydrokinetyczny jest z powrotem montowany w pojeździe. Pozostają jedynie testy, które pozwalają upewnić się, czy cały mechanizm działa prawidłowo, umożliwiając dalszą eksploatację i wyprawy spedycyjne poprzez tysiące kilometrów.
Regeneracja sprzęgła kinetycznego to bardzo powszechny zabieg, który ratuje wiele firm spedycyjnych oraz kierowców. Zakup całkowicie nowego komponentu jest kosztowny, zwłaszcza jeśli musi zostać sprowadzony zza granicy. Ciągnik siodłowy będący w serwisie niestety uniemożliwia ciągłą pracę, co oznacza wiele strat finansowych dla przedsiębiorstwa transportowego. Niekiedy może się zdarzyć, iż konwerter jest uszkodzony na tyle, że jego naprawa nie będzie mieć sensu – są to jednak przypadki sporadyczne. Z tego względu warto obserwować swój ciągnik siodłowy, aby o wszystkich awariach dowiedzieć się jak najwcześniej, umożliwiając serwisantom szybką diagnozę i przystąpienie do działania, aby przywrócić pojazd do pełni sprawności.